خزر فوری

آقای دکتر عمران علیزاده کارشناس مسائل سیاسی، گذری بر تاریخ شکل گیری جهان تک قطبی دارد و می‌گوید: از زمان فروپاشی شوروی سابق، آمریکایی‌ها نظام نوین جهانی را با محوریت خود، جهان تک قطبی اعلام کردند که تبدیل به دهکده جهانی می‌شود. این استاد دانشگاه با بیان اینکه نظام تک قطبی با پی ریزی جریان تبادل آزادِ بخش‌های کالا، انسان‌ها و اطلاعات، تمامی داده‌های این بخش‌ها را به انحصار خود درآورد گفت: بیشترین تکیه آمریکا بر تمرکز بر جریان آزاد اطلاعات بود که با توسعه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از داده‌ها از جمله اطلاعات ِ پیمان‌های چندگانه اقتصادی دنیا را در اختیار آمریکا قرار می‌داد. وی معتقد است؛ تا زمانی که گردش آزاد اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی در انحصار آمریکا بود این کشور، مشکلی با این فرآیند نداشت چراکه تبادل آزاد اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی آمریکا، اطلاعات بسیاری برای این کشور جمع‌آوری می‌کرد و به قول یکی از نظریه پردازان آمریکایی، اطلاعات جمع آوری شده در این شبکه‌ها برای آمریکا با ارزش‌تر از “طلا ” عمل می‌کرد؛ به طوری که آمریکا از گردش تبادل اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی، می‌توانست از اطلاعات مهمی، چون نیاز روز بازار دنیا و روش‌های سرمایه گذاری کلان کشور‌ها مطلع شود و از این راه سود‌های هنگفت به دست بیاورد و یا اینکه تبادل اطلاعات به آن‌ها نشان می‌داد کشور‌های مخالفِ نظام تک قطبی، چه تحرکات و پیمان‌هایی را در سطح جهانی برای چند قطبی شدن، انجام می‌دهند. آقای دکتر عمران علیزاده در تشریح ماجرای مخالفت امریکا با جریان آزاد اطلاعات گفت کشور‌هایی ازجمله روسیه و چین در دهه‌های اخیر به لحاظ توسعه اطلاعات و شبکه ارتباطات، رشد یافته و بازار انحصاری شبکه‌های اجتماعی را از دست آمریکایی‌ها خارج کردند؛ در واقع این فرایند، آمریکایی‌ها را غافل گیر کرد؛ چنانچه سیاستمداران این کشور فکر نمی‌کردند کشور دیگری هم در ساخت شبکه‌های اجتماعی و توسعه و ایجاد جاذبه بین المللی، موفق عمل کند.وی با بیان اینکه اپلیکیشن” تیک تاک” یک پیام رسان اجتماعی است که توسط چینی‌ها ایجاد شد و این موفقیت بین المللی را کسب کرد افزود: اولین عامل نگران کننده آمریکا در این خصوص، این است که پیام رسان هایی، چون تیک تاک انحصار و تبادل اطلاعات را از دست آمریکایی‌ها خارج می‌کند و همین امر، یکی از مهمترین نشانه‌های جهان چند قطبی است؛ از این رو آمریکا و چند کشور دیگر غربی به بهانه‌های مختلف تلاش دارند جلوی فعالیت و نفوذ این اپلیکیشن در کشور‌های شان را بگیرند؛ این درحالی است که این رفتار آمریکا با ادعای راه اندازی جریان آزاد اطلاعات، در تعارض کامل است و نشان می‌دهد بسیاری از حکومت‌ها حق دارند، هر جایی که منافع ملی آن‌ها به خطر می‌افتد، جلوی نفوذ شبکه‌های اجتماعی را بگیرند.این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی رشت معتقد است: تبادل اطلاعات و اساسا جریان آزاد اطلاعات که آمریکایی‌ها ادعای آن را دارند، تا زمانی که منافع آمریکا را تضمین می‌کند از نظر آن‌ها پذیرفته است، اما وقتی که کشور رقیب بتواند در جامعه آمریکایی جای آن‌ها را در دریافت و ذخیره داده‌ها فضای مجازی بگیرد، سعی می‌کنند با ابزار قانونی ازجمله استفاده از ظرفیت کنگره و قوانین مربوطه جلوی آن را بگیرند.

برخی کارشناسان مسائل اجتماعی هم در خصوص رفتار دوگانه آمریکا در قبال جریان آزاد اطلاعات، با کارشناسان مسائل سیاسی هم عقیده اند. دکتر مهرداد توکلی راد، جامعه شناس و استاد دانشگاه با بیان اینکه امروز در آمریکا بیش از ۱۵۰ میلیون کاربر عضو اپلیکیشن غیر امریکایی “تیک تاک” هستند می‌گوید: بیش از ۳۰ تا ۵۰ درصد کاربران این اپلیکیشن در آمریکا، جوانان و نوجوانان هستند؛ مسئله‌ای که برای آمریکا که کنترل و تسخیر فضای مجازی در دنیا برایش یک اصل به شمار می‌رود، بسیار نگران کننده است.وی با بیان اینکه بر خلاف تصور جامعه ما، فضای مجازی در آمریکا رها و آزاد نیست افزود: جامعه‌ای که در آن شعار آزادی فضای مجازی می‌دهند و بسیاری از کشور‌ها از جمله ایران را برای کنترل و محدودیت برخی شبکه‌ها و پیام رسان‌های خارجی، مورد عتاب و انتقاد قرار می‌دهد، در مقابل” تیک تاک” که جذابیت بسیاری بین قشر جوان و نوجوان آمریکا دارد، سکوت نکرد و در سطح کنگره، مدیر ارشد این شبکه اجتماعی را فرا خواند و بیش ۶ ساعت بابت عملکرد این اپلیکیشن از او پرسش می‌کند و در نهایت فعالیت این اپلکیشن را به دلیل فضای بسیار باز و کنترل نشده، محدود و ممنوع می‌شود. این کارشناس مسائل اجتماعی با بیان اینکه آمریکا خود را مالک دیتا‌هایی می‌داند که از سوی هر پیام رسان داخلی و خارجی در کشورش تولید می‌شود و شرکت تیک تاک را مجبور می‌کند، تمام دیتا‌های خود در آمریکا را در اختیار این کشور قرار دهد افزود: سوال اینجاست که چرا آمریکا دیتا‌هایی که از سوی کاربران ایرانی در اپلیکیشن‌ها و پیام رسان هایی، چون اینستا گرام، فیسبوک و واتساپ تولید می‌شود را در اختیار کشور مان قرار نمی‌دهد و برای خود نگه می‌دارد؟دکتر مهرداد توکلی راد، فضای مجازی را بخش مهمی از زندگی امروز می‌داند که نباید در تقابل با فضای حقیقی باشد و می‌گوید: واقعیت این است که هر اپلیکیشن و شبکه اجتماعی که با ارزش‌ها، وحدت ملی و انسجام ما تطابق نداشته باشد، قطعا ما را دچار چالش می‌کند و کنترل فضای مجازی در کشور‌ها که بخش عمده‌ای از داده‌های روز دنیا را در خود جای داده، باید با بی اعتنایی به ادعا‌ها و رفتار‌های دوگانه آمریکا و غرب، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. *تهیه کننده: مریم امدادی