خزر فوری

الگوهای مناسب توسعه اقتصادی و شهری در جهت پیشرفت کلانشهر رشت.با توجه به آنکه همواره از رشت تحت‌عنوان کلانشهر رشت یاد می‌شود در این نوشته قصد داریم تا الگوی توسعه شهری و اقتصادی آن را بر اساس الگوی یک کلانشهر در نظر بگیریم.

اولین توانایی که یک کلانشهر باید داشته باشد تولید و به وجود آوردن بازار مجموعه‌ای از محصولات و کالا و خدمات با کیفیت بالا و نه کمترین قیمت است. یک کلانشهر با نگاه مبتنی بر صادرات و تولید کالای با ارزش می‌تواند کیفیت و استاندارد زندگی شهروندان خود را نیز افزایش دهد.رشت سابقا از ظرفیت تولیدی مناسبی در برخی کارخانه‌ها نظیر رشت‌الکتریک برخوردار بود که به دلیل سو مدیریت این ظرفیت از دست رفته و نابود گشت. ظرفیتی که محصولاتش به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیز صادر می‌شد و ضمن ارزآوری سبب ایجاد شرایط رقابت با سایر کلانشهرهای کشور را برای رشت فراهم می‌اورد. اکنون نیاز است تا با حمایت از صنایع تولیدی موجود از استان و شناسایی ظرفیت‌های جدید اقدام به تولید کالای با کیفیت بالا و در رقابت با سایر کلانشهرها کند.

اینگونه مدیران رسالت خود را برای توسعه شهر که برجای گذاشتن منابع مالی و تنوع آنها است را به خوبی ایفا میکنند. با افزایش جمعیت و روند شهرنشینی در کلانشهرها توجه به تمام شئون زندگی اهمیت پیدا می‌کند که این شئون عبارت است از اقتصادی،فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و….. هستند اما در اینجا چون مبنای بحث عامل توسعه است ،مبحث اقتصادی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در کنار مبحث اقتصادی ما باید مبحث اجتماعی را نیز مدنظر قرار دهیم به این صورت که فرض را بر آن میگیریم که گام‌ اول برای توسعه رشت اتفاق افتاده و کالای تولیدی باکیفیت تولید شده و اکنون ما نیاز به بازاریابی و صادرات آنها داریم. در اینجا مبحث اجتماعی و سرمایه اجتماعی مطرح می‌گردد که امر بازاریابی باید به نیروی متخصص و توانمند در این عرصه سپرده شود تا با یافتن بازار مناسب برای تولیدات صورت گرفته آنها را به فروش نیز برسانند. این یکی از موارد کمک کننده بخش اجتماعی است، با ورود افراد متخصص و توانمند و بهرداری برداری از ظرفیت انان می‌توان برای بهره‌برداری و نوآوری بهره جست.

خلاقیت‌ و ایده‌های جدید اقتصادی نیز می‌تواند به دستیابی یه موارد جدیدتر اقتصادی و تولیدی و کسب درآمد می‌باشد. اما پس از طی تمام مراحل گسترش زیرساخت‌ها نیز مطرح است. طبیعتا یک کلانشهر نمی‌تواند به راحتی تمامی زیرساخت‌های خود را گسترش دهد و بعد از ایجاد جاذبه اقتصادی باید سعی در جذب سرمایه گذاری خارجی کند و شرایطی فراهم کند که طرف خارجی راغب به سرمایه گذاری در رشت شود. امروزه کلانشهرهای دنیا میزبان سرمایه‌گذارهای خارجی هستند و اکثراً شرکت‌های چندملیتی بیشترین نقش را در این سرمایه‌گذاری‌ها ایفا می‌کنند.

کلانشهر رشت نیاز به جذب سرمایه گذاری خارجی نیز دارد تا بتواند زیرساخت‌های خود را گسترش دهد‌ اما شرط جذب سرمایه این است که ابتدا جذابیت سرمایه‌گذاری برای طرف خارجی ایجاد کند و در وهله دوم با قرار دادن مقررات و شرایط سخت برای سرمایه‌گذاری در اصطلاح عامیانه سنگ جلوی پای سرمایه گذار قرار ندهد تا از سرمایه گذاری در رشت منصرف شود کلانشهرهایی نظیر لندن، هنگ‌کنگ و سنگاپور به دلیل راحتی تجارت اولیه موفق به جذب سرمایه‌گذاران خارجی متعددی گشته‌اند.باید با تدوین قوانین و مقررات شفاف و با کمک دولت، این بخش درآمدزا را به مجموعه شهری رشت اضافه شود. یکی دیگر از ویژگی‌ها کلانشهرهای بزرگ جذب گردشگر به تعداد بالا است.

وقتی لقب خلاق‌ترین شهر خوراک ایران را دارید باید بسته به این لقب شرایطی برای نشان دادن این ظرفیت فراهم کنید. البته که ظرفیت رشت در غذا و خوراک نیست و این می‌تواند بخشی از جاذبه‌گردشگری رشت باشد. برای نشان دادن این ظرفیت باید اقدامات مناسب اتخاذ کرده یا بنایی مخصوص احداث شودپیاده‌رو فرهنگی شهرداری در جذب گردشگر مفید بوده اما باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که آورده اقتصادی مناسبی برای شهر به همراه داشته باشد. از همین راه می‌توان فرهنگ گیلانی را نیز به گردشگران داخلی و خارجی شناساند.

اینگونه آورده فرهنگی_اقتصادی نیز به دست می‌آید. البته در اینجا بیشتر هدف بر جذب گردشگر خارجی است. .علاوه بر میدان شهرداری، پارک محتشم که اکنون مزار شاعر معروف گیلانی هوشنگ ابتهاج در آن قرار دارد و مزار و خانه میرزاکوچک جنگلی و…..‌ وجود دارند که می‌تواند از آن برای تبلیغات فرهنگی و آورده اقتصادی بهره کافی برد.

اما به دلیل ضعف زیرساختی و حل نشدن مشکلات همچنان برای رسیدن به هدف مطلوب فاصله داریم.رشت چهارراه‌گردشگری استان گیلان است و اینکه رشت با چنین ظرفیتی سهم کمی از گردشگران خارجی داشته و از سمت دیگر عدم زیرساخت‌ مناسب و مشکلات متعدد اجازه نداده که از این ظرفیت کلانشهر رشت جهت اعتلای آن بهره برده شود.اینها بخشی از مواردی بود که می‌توانست در راستای الگوی توسعه اقتصادی و اجتماعی کلانشهر رشت به کار گرفته شود‌.

اما به ثمر رسیدن این موارد بستگی به ایجاد صنعت در داخل شهر و احیای صنایعی که سابقاً با سومدیریت یا کم‌لطفی ازبین رفته یا کم رنگ شده‌اند و از سمت دیگر تقویت زیرساخت‌های شهری و فراهم آوردن امکانات مناسب و درخور جهت جذب گردشگر و ایجاد جاذبه تجاری تا رشت تبدیل به الگویی جهت توسعه برای سایر کلانشهرهای کشور تبدیل شود و برای رسیدن به موارد بالا استفاده از نخبگان و متخصصان هر کلانشهر و ایده‌های نو و برنامه‌ریزی صحیح مسئولان و رفع موانع می تواند کمک بسزایی در راهبرد استراتژی‌های آتی آن داشته باشد.

سید محمد شفیعی