به گزارش خزرفوری حرفه‌ی پزشکی، یکی از شریف‌ترین مشاغل انسانی است که همواره با نجات جان انسان‌ها، کاهش درد و رنج بیماران و بهبود کیفیت زندگی آنان گره خورده است. اما در کنار این رسالت انسانی، پزشک به‌عنوان عضوی از جامعه‌ی مدنی و حرفه‌ای، دارای تکالیف حقوقی و الزامات اخلاقی خاصی نیز هست که در […]
حرفه‌ی پزشکی، یکی از شریف‌ترین مشاغل انسانی است که همواره با نجات جان انسان‌ها، کاهش درد و رنج بیماران و بهبود کیفیت زندگی آنان گره خورده است. اما در کنار این رسالت انسانی، پزشک به‌عنوان عضوی از جامعه‌ی مدنی و حرفه‌ای، دارای تکالیف حقوقی و الزامات اخلاقی خاصی نیز هست که در صورت نقض آن‌ها، ممکن است مسئولیت‌های متعددی از حیث مدنی، کیفری و انتظامی متوجه او شود.در دنیای پرشتاب امروز که فناوری‌های نوین به یاری علم پزشکی آمده‌اند، نقش پزشکان به‌عنوان درمان‌گران حیات، بیش از پیش حساس و پرمسئولیت شده است.
با این حال، رسالت پزشک تنها در تجویز دارو یا انجام عمل جراحی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه مسئولیت‌های حقوقی و اخلاقی سنگینی بر دوش اوست که به همان اندازه مهم و حیاتی است.
_اخلاق حرفه‌ای؛ ستون اصلی طبابت پزشکی، پیش از آن‌که یک حرفه‌ی علمی باشد، یک تعهد اخلاقی است. اصول اخلاق پزشکی همچون رازداری، احترام به استقلال بیمار، صداقت در تشخیص و درمان، و پرهیز از هرگونه تبعیض، پایه‌های اصلی رابطه میان پزشک و بیمار را تشکیل می‌دهند.
نقض این اصول، نه‌تنها اعتماد عمومی به جامعه پزشکی را خدشه‌دار می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به پیامدهای حقوقی جدی نیز شود.
_مسئولیت حقوقی؛ از خطا تا تخلف در حقوق ایران، پزشکان همچون سایر حرفه‌مندان، در برابر اعمال و تصمیمات خود پاسخگو هستند. در صورت بروز قصور یا تخلف پزشکی که منجر به آسیب یا فوت بیمار شود، پزشک ممکن است با مسئولیت‌های کیفری، مدنی و انتظامی مواجه گردد. این مسئولیت‌ها بسته به نوع خطا، میزان تقصیر، و شرایط خاص بیمار متغیر است.
بر اساس ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی، پزشک تنها در صورتی از مسئولیت معاف می‌شود که اقدامات او با رضایت آگاهانه بیمار و مطابق با موازین علمی، فنی و نظامات دولتی باشد. در غیر این صورت، امکان مطالبه خسارت از سوی بیمار یا اولیای دم وجود دارد.
_پزشک خوب، پاسخ‌گوی آگاه است پزشک متعهد، تنها در برابر نتیجه درمان پاسخگو نیست، بلکه مسئولیت اصلی او در فرآیند تصمیم‌گیری، اطلاع‌رسانی شفاف و رعایت استانداردهای علمی نهفته است.
جامعه از پزشکان انتظار دارد که نه‌تنها مهارت علمی، بلکه فضیلت اخلاقی و تعهد انسانی را نیز سرلوحه کار خود قرار دهند.
_نتیجه‌گیری
تلفیق دانش، وجدان و قانون، سه ضلع مثلث طبابت صحیح است. هرچند پزشکان با جان انسان‌ها سر و کار دارند و نمی‌توان از خطا به‌طور مطلق جلوگیری کرد، اما مسئولیت‌پذیری اخلاقی و پایبندی به چارچوب‌های حقوقی، شرط اساسی اعتماد عمومی به این قشر فرهیخته است.
مسئولیت پزشک تنها محدود به درمان بیمار نیست، بلکه باید در قبال نتایج اقدامات خود پاسخگو باشد؛ چه در دادگاه، چه در هیئت‌های انتظامی و چه در برابر وجدان حرفه‌ای. احترام به حقوق بیمار، رعایت اصول اخلاقی و آگاهی از چارچوب‌های قانونی، مثلثی است که طبابت سالم و مسئولانه را تضمین می‌کند.
در دنیای امروز که اعتماد عمومی به نهادهای درمانی اهمیت حیاتی دارد، پزشک باید نه‌تنها دانشمند، بلکه مسئول، متعهد و قانون‌مدار نیز باشد.پزشکی، هنر نجات است؛ اما نجاتی آگاهانه، اخلاقی و قانون‌مند.
دکتر مصطفی عباسی
وکیل دادگستری و استاد دانشگاه
- نویسنده : یادداشت دکتر مصطفی عباسی؛
